Aviaire influenza - kortweg vogelgriep - tiert wereldwijd welig om zich heen. De gevolgen zijn niet min: miljoenen dode vogels, dierentuinen die maatregelen moeten nemen om hun exoten te isoleren, een prijsstijging van onder meer eieren en gevogelte bovenop de toch al forse inflatie en daarenboven - zij het na mutatie - een potentieel gevaar voor mensen. Net als in 2021 ligt ook nu weer alle hoop op een stel knappe koppen én de juiste labo-uitrusting om de ban te breken. 

Gevaar voor dier, maar ook voor mens?

400 dode vogels in amper twee weken tijd in een natuurreservaat in Lokeren door het zeer dodelijke H5N1-vogelgriepvirus klinkt fors, maar het verwoestende effect van de vogelgriep wordt pas echt duidelijk wanneer je er de cijfers van eind 2022 bijhaalt. Volgens Europese gezondheidsautoriteiten werden tussen oktober 2021en september 2022 37 Europese landen getroffen door de vogelgriep, met bijna 2.500 uitbraken bij pluimveebedrijven op het hele continent, goed voor - hou je vast - 50 miljoen geslachte vogels.

In april 2023 zou de H3N8-variant bovendien ook een eerste mensenleven hebben geëist in China, al zou het slachtoffer vooral veel pech hebben gehad: het ging immers om een variant van de vogelgriep die niet zo besmettelijk leek voor de mens. Een maand eerder bezweek een meisje in Cambodja aan H5N1, zij het niet dezelfde stam als deze die vogels wereldwijd ziek maakt.

De perfecte storm voor prijzen en verspreiding

Toch zorgt de vogelgriep - samen met hoge prijzen voor energie en veevoeder - voor een perfecte storm voor onder meer voedselprijzen. Waar de prijs voor bruine scharreleieren dit voorjaar 16,37 euro bedroeg voor honderd stuks van 62,5 gram, lag die een jaar eerder op slechts 8,38 euro. Bovendien kennen we op het Europese vasteland, en al zeker in België en Nederland, een bijzonder hoge dichtheid qua veedieren per hectare landoppervlak, wat maakt dat de verspreiding van vogelgriep slechts moeilijk te beteugelen valt.

Een vaccin voor pluimvee

De moeilijkheid om die pandemie te bezweren, noopte de EFSA - de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid - vorig jaar tot onderzoek of een vaccinatiestrategie voor pluimvee een mogelijkheid zou zijn. En die suggestie werd blijkbaar snel opgenomen, want dit voorjaar kwamen onderzoekscentra intussen al met verscheidene vaccins tegen hoogpathogene vogelgriep op de proppen, die pluimvee zouden beschermen tegen ziekteverschijnselen, en de verspreiding zouden tegengaan. Althans, in een labsetting.

Hoe komt zo’n vaccin tot stand?

• Op basis van eieren
  Een frequent beproefde methode om griepvaccins te produceren, is door gebruik te maken van eieren. Hierbij wordt een geïnactiveerd of verzwakt virus in een bevrucht kippenei geïnjecteerd, waarna het ei enkele dagen de incubator ingaat. Na vermenigvuldiging wordt het virus geoogst om de basis te vormen voor een vaccin.
   
• Op basis van celculturen
  Naast vaccins op basis van eieren, kunnen sommige ook worden ontwikkeld via kweek van cellen. Recent werd AUDENZ, een vaccin specifiek gericht op vogelgriepvariant H5N1 goedgekeurd door de FDA.
   
• Op mRNA-basis (zoals de covid-vaccins)
  Er wordt onderzoek gedaan naar het gebruik van mRNA-technologie voor vaccins tegen vogelgriep, vergelijkbaar aan bepaalde van de COVID-19 vaccins. De messenger RNA-technologie kent als belangrijkste voordeel een razendsnelle productie, deels als gevolg van de COVID-19 pandemie. RNA-vaccins kunnen snel worden ontworpen met de genetische sequentie van een nieuwe variant, om zo, na het testen in diermodellen, op slechts enkele weken al een vaccin klaar te hebben.

 > Ontdek de toestellen die aan de ontwikkeling van zo’n vaccin kunnen bijdragen!